Macica – uterus

Macica jest narządem zbudowanym w przeważającej części z tkanki mięśniowej. Dotyczy to przede wszystkim jej trzonu. W niej następuje zagnieżdżenie zapłodnionego jaja i rozwój płodu w czasie ciąży. Bierze bardzo czynny udział w wydalaniu płodu. 1. Cechy macicy kobiety nieródki: kształt — przypomina spłaszczoną, odwróconą gruszkę, długość — 7—9 cm (trzon — 4-—5 cm, cieśń — 0,5 cm, szyjka — 2,5 cm), grubość — 2—2,5 cm, ciężar — 50 g. 2. Topografia macicy. Macica umiejscowiona jest w linii środkowej ciała, środkowej części miednicy mniejszej. Od przodu znajduje się pęcherz moczowy, a od tyłu — odbytnica. Istniejący pomiędzy macicą a odbytnicą duży załamek otrzewnej (odbytniczo-maciczny) jest nazywany jamą Douglasa. Macica znajduje się w przodozgięciu (anteflexio), w przodopochyleniu (anteversio) i w nieznacznym skręceniu w prawo (dextroversio). Przodozgięcie wyznacza kąt rozwarty ku przodowi, między osią trzonu i osią szyjki macicy. Przodopochylenie warunkuje kąt ostry, zawarty między osią szyjki i osią pochwy. Skręt w prawo dotyczy osi całej macicy. W zależności od zmiany tej pozycji wyróżniamy przesunięcia: ku przodowi (antepositio), ku tyłowi (retropositio), uniesienie ku górze (elevatio), obniżenie ku dołowi (descensus) i tyłozgięcie (retroflexio). Pozycja macicy jest zależna od aparatu więzadłowego i przepony miednicy. Może jednak być zmieniona również przez nadmierne wypełnienie pęcherza moczowego bądź odbytnicy. 3. Części macicy:a. trzon (corpus uteri), b. cieśń (isthmus uteri), c. szyjka (cervix, collum uteri). W trzonie wyróżniamy od góry: zaokrąglone dno (fundus), brzegi i rogi (cornua uteri) z ujściami macicznymi jajowodów; od przodu — powierzchnię pęcherzową, od tyłu — jelitową-. Ściana trzonu zasadniczo zbudowana jest z grubej błony mięśniowej, składającej się z kilku warstw mięśni gładkich. Ich układ i budowa zostaną dokładnie wyjaśnione przy opisie mechanizmu porodowego. Od zewnątrz błonę mięśniową pokrywa błona surowicza — otrzewna, określana również omaci- czem. Od wewnątrz znajduje się błona śluzowa nazywana en- dometrium. Budowa jej jest złożona: składa się z podścieliska z naczyniami krwionośnymi i gruczołów endometrialnych. Nabłonek pokrywający błonę śluzową i wyścielający cewki gruczołowe jest walcowaty (wałeczkowaty, cylindryczny), jednowarstwowy, często migawkowy. W błonie śluzowej trzonu macicy zachodzą stałe zmiany w czasie cyklu miesiączkowego. Zostały one dokładniej opisane przy miesiączkowaniu. Trzon macicy stanowi część czynną w czasie porodu. W układzie mięśniowym w czasie ciąży i porodu zachodzą duże zmiany. Jama trzonu macicy (cavum corporis uteri) na przekroju bocznym ma kształt trójkąta z szeroką podstawą w dnie. Łączy jajowody poprzez kanał cieśni i szyjki ze światłem pochwy. Unaczynienie tętnicze, żylne, chłonne i unerwienie narządów płciowych przedstawiamy jedynie na rycinach, gdyż ich opis jest podany w „Podręczniku ginekologii dla studentów”.